Sam Francis

(1923-1994)

Amerikaanse schilder, lithograaf en eveneens werkzaam in klei en keramiek. In 1941 gaat Sam Francis plantkunde, medicijnen en psychologie studeren in Berkeley. Aan die studie komt een abrupt einde door zijn diensttijd in de tweede wereldoorlog bij de Air Force als parachutist. Door een vliegtuigongeluk raakt hij ernstig gewond aan zijn rug, waardoor hij lange tijd in het ziekenhuis verblijft. In deze periode waarin hij lang stil moet blijven liggen begint hij te schilderen. Hij raakt gefascineerd door de spiegelingen en kleuren die het licht in zijn witte ziekenhuiskamer veroorzaakt. Het licht dat over de wanden en het plafond danst, weerspiegeling van de verstrijkende tijd, van uur tot uur wisselend van kleur en intensiteit.

Op het moment dat hij het ziekenhuis verlaat weet hij het zeker; hij wil schilder worden. Van 1945 tot 1948 studeert hij aan de Californian school of Fine Arts en enkele jaren kunstgeschiedenis in Berkeley. Hij heeft o.a. les gehad van Mark Rothko en Clyfford Still. In deze periode reist hij ook de wereld rond. Zijn eerste werken onder invloed van het abstract expressionisme ontstaan in deze periode, onregelmatige, celvormige kleurvlakjes in verdunde acryl of olieverf.

Sam Francis vertrekt in 1950 naar Parijs, zijn kenmerkende vlekken en stippenpatronen vloeien nu in elkaar over en vormen monochrome vlakken. Na zijn periode waarin één kleur de boventoon voert, nemen sinds 1955 meedere kleuren een plaats in de composities in. In 1956 maakte Francis muurschilderingen voor de Kunsthalle in Basel. In een later stadium gaat een nieuwe inspiratiebron; de kalligrafie van de Oost-Aziatische kunst een rol spelen. In 1957 reist hij naar Japan en vindt een cultuur die nauw aansluit bij de hoedanigheid van zijn werk. Wat in veel composities action painting lijkt is in werkelijkheid het resultaat van een van te voren uitgestippeld plan.

In 1958 neemt Sam Francis deel aan de tentoonstelling Nieuwe Amerikaanse Schilderkunst die in 8 europese steden aandoet. Francis neemt deel aan de Documenta 2 en 3 in Kassel (1959-1964). In 1963 verhuist hij naar Santa Monica, Californie. In 1969 ontvangt hij een eredoctoraat aan de Universiteit van Berkeley. In 1973 weer een bezoek aan Japan. In 1974 keert Sam Francis dan weer terug naar Californie. Vele tentoonstellingen over de hele wereld volgen nog tot aan zijn dood in 1994.

De beeldtaal die Sam Francis in de loop der jaren gecultiveerd heeft gaat niet meer over iets, maar verwijst uitsluitend naar zichzelf, naar de eigen kleurverwerking, eigen beweging, de eigen vitaliteit.